De endeldarm (rectum) is het laatste stuk van de dikke darm. De endeldarm is ongeveer 15 centimeter lang. In de endeldarm wordt de ontlasting tijdelijk opgeslagen. Aan het eind van de endeldarm zit de anus.
Endeldarmkanker is een vorm van darmkanker. Ongeveer 1 van de 3 mensen met darmkanker heeft endeldarmkanker.
Bestraling is de behandeling van kanker met straling. Het doel is kankercellen te vernietigen en tegelijk gezonde cellen zo veel mogelijk te sparen. Bestraling is een plaatselijke behandeling: het deel van uw lichaam waar de tumor zit wordt bestraald. Een ander woord voor bestraling is radiotherapie.
Hier wordt meer informatie gegeven over bestraling van endeldarmkanker op de afdeling Radiotherapie van het AMC.
Op de website van GIOCA staat meer informatie over de verdere behandeling bij endeldarmkanker.
Doel van de bestraling
Bij endeldarmkanker wordt meestal de endeldarm bestraald voordat een operatie plaatsvindt. De bestraling heeft als doel de kans dat de kanker in het geopereerde gebied terug komt zo klein mogelijk te maken.
Er kan ook worden bestraald om een grote tumor die niet meteen met een operatie verwijderd kan worden, eerst te verkleinen.
Als de endeldarmkanker niet meer te genezen is wordt soms bestraling gegeven om klachten van de tumor te verminderen.
Voorbereiding op de bestraling
Om een bestralingsplan te kunnen maken wordt er een CT-scan gemaakt op de afdeling Radiotherapie. Via een infuus wordt contrastvloeistof toegediend om de bloedvaten beter zichtbaar te maken. Er worden ook een aantal tatoeagepuntjes aangebracht: in de huid, op heuphoogte. Deze worden later gebruikt om precies te bestralen.
Een volle blaas kan er voor zorgen dat er zo min mogelijk dunne darm bestraald wordt. De kans op bijwerkingen is dan kleiner. Het advies is daarom:
- 1,5 uur voor de CT uitplassen
- binnen 20 minuten een halve liter water drinken
- niet meer plassen voor de CT-scan
Hoeveel bestralingen
Afhankelijk van de diagnose zijn er verschillende bestralingsschema’s:
- 5 bestralingen in 1 week (direct daarna de operatie)
- 25 bestralingen in 5 weken (meestal wordt dit schema gecombineerd met chemotherapie, in de vorm van tabletten. De medisch-oncoloog geeft uitleg over de chemotherapie.)
De bestralingen vinden plaats op werkdagen.
De bestraling
Meestal beginnen 1-2 weken na de CT-scan de bestralingen. Voor de bestralingen mag u zich melden op de afdeling Radiotherapie.
Bestralen gaat met een speciaal apparaat: een lineaire versneller. Dit apparaat draait tijdens het bestralen om u heen. Sterke röntgenstralen worden alleen gericht op de plaats die bestraald moet worden. De bestraling is pijnloos. Voor elke bestraling wordt er met het bestraaltoestel een controlescan gemaakt.
Een volle blaas kan er voor zorgen dat er zo min mogelijk dunne darm bestraald wordt. De kans op bijwerkingen is dan kleiner. Het advies is daarom:
- 1,5 uur voor de bestraling uitplassen
- binnen 20 minuten een halve liter water drinken
- niet meer plassen voor de bestraling
Tijdens de behandelperiode is er elke week een controleafspraak bij de behandelend arts.
Bijwerkingen die tijdens of vlak na de bestraling kunnen ontstaan
Na de behandeling
Controleafspraken
Als er direct geopereerd wordt na de bestralingsserie wordt de zorg overgedragen aan de afdeling chirurgie. Afhankelijk van het type operatie kunnen er ook controle-afspraken zijn bij de radiotherapeut.
Als er niet direct wordt geopereerd zal de eerste controle op de afdeling Radiotherapie plaatsvinden ongeveer 4 tot 6 weken na de laatste bestraling. Afhankelijk van de persoonlijke situatie kan dit afwijken. Deze afspraak is bedoeld om te controleren of de acute bijwerkingen zijn genezen en om eventuele vragen te beantwoorden.
Veelal zal hierna de zorg worden overgedragen aan de afdeling chirurgie of GIOCA
Meer informatie
Er staat meer en uitgebreidere informatie op de volgende websites:
- www.amc.nl/web/specialismen/kankerzorg-oncologisch-centrum/gastro-intestinaal-oncologisch-centrum-amsterdam-gioca/gioca/endeldarmkanker.htm
- www.kanker.nl/bibliotheek/endeldarmkanker/wat-is/2331-endeldarmkanker
- www.kanker.nl/bibliotheek/endeldarmkanker/wat-is/3783-kankerpatientenvereniging
- www.mlds.nl/kanker/endeldarmkanker
De behandelend arts geeft natuurlijk ook antwoord op alle vragen.
De Voorlichting van de afdeling Radiotherapie kan U ook meer uitleg geven. Zij zijn bereikbaar via e-mail (voorlichting-radiotherapie@amc.nl)