Verbeelde overwinningen Zwemtrofeeën? Is dat tegenwoordig ook al kunst ? Bij Vika Mitrichenka valt het moeilijk te ontkennen.
In haar ontroerende The Trophy Cups ontmoeten twee van Mitrichenka’s levenslange fascinaties elkaar: die voor de Hollandse Gouden Eeuw en die voor de gefnuikte sportambities van haar vader. Toeval was het niet dat Vika Mitrichenka (Minsk, 1972) haar moederland verruilde voor het aanmerkelijke bravere Nederland. Al in haar schooltijd trok de schilderkunst uit Hollandse Gouden Eeuw Mitrichenka onweerstaanbaar aan. Toen ze haar eigen vroege werk op de Amsterdamse Rietveld Academie liet zien, werd ze prompt als student aangenomen. Dat ze vervolgens werd binnengehaald door de Rijksacademie, broedplaats voor de absolute top van Nederlands en buitenlands jonge talent, zal evenmin toevallig zijn. Ambitie heeft Mitrichenka niet van een vreemde. Haar vader werd gerekend tot de beste coaches van de nationale zwemploeg in de Sovjet Unie. ‘Het zwembad was zijn tweede thuis’, noteerde Mitrichenka zelf. ‘De overheid vroeg hem dringend naar Leningrad of Moskou te verhuizen. Hij kreeg ook uitnodigingen om als coach in de USA en Canada te komen werken; sporttijdschriften wijdden artikelen aan zijn succesvolle trainingsmethodes.’ Maar op zeker moment kwam de klad in zijn carrière. Moeder Mitrichenka voelde weinig voor de grote stad. In het buitenland aan de slag gaan was geen optie, omdat de rest van zijn gezin geen uitreisvisum zou krijgen. Volgens Vika Mitrichenka waren het haar vaders directheid ‘en zijn onverzoenlijke houding tegenover in zijn ogen falende sportfunctionarissen’ die maakten dat hij geleidelijk op een zijspoor werd gerangeerd. Hij eindigde zijn veelbelovende loopbaan als sportleraar in het hoger onderwijs. Een verbitterd man? Toch niet. ‘Hij ontwikkelde zich tot kunstliefhebber en begon schilderijen te verzamelen’, aldus Mitrichenka. ‘En ik denk dat hij heel gelukkig is. Tegenwoordig ziet hij alles om zich heen met andere ogen, als een kunstenaar.’ Waaruit blijkt dat talent en ambities ook op onverwachte manieren kunnen worden verwezenlijkt, meent ze - manieren die zelfs nog meer voldoening kunnen geven. ‘Misschien is het belangrijkste in ons leven niet zozeer professioneel succes. Misschien is wat in de schaduw blijft uiteindelijk waardevoller.’
The Trophy Cups, or What Could Have Happened to My Father laat zich lezen als een ontroerende ode. Mitrichenka creëerde de prijzen die haar vader met zijn pupillen gewonnen had kúnnen hebben. ‘In mijn ogen hebben al die overwinningen echt plaatsgevonden, alleen in andere, minder grijpbare vorm. Ik heb geprobeerd een soort triomfkamer te scheppen van weliswaar verbeelde, maar feitelijk verdiende zeges.’ Kunst? Noem het gerust liefde.