Wie de naam Ani Liu intikt in Google komt heel wat over haar te weten. De 32-jarige vrouw heeft gestudeerd aan een universiteit in Massachusetts in de VS, ze heeft haar eigen website en werkt op het snijvlak van kunst en wetenschap. Kortom iemand die aan de weg heeft getimmerd. Dit is het beeld uit cyberspace, maar wie is ze echt? Is ze gelukkig?
Op zoek naar het antwoord ligt de Amerikaanse Ani Liu vandaag in een MRI van Amsterdam UMC locatie AMC. Niet omdat ze ziek is, gelukkig maar. Voor een nieuw kunstproject stelt ze zich bloot aan het zware magnetisch veld waarmee de MRI spieren, pezen, botten en andere lichaamsstructuren in beeld brengt.
Onderzoekers Matthias Cabri en Onno Baur (r) overleggen met Ani Liu kort voordat ze de MRI in gaat.
'Ik wil de beelden uit de twee werelden met elkaar verbinden. Het ene is het beeld dat opdoemt uit cyberspace, het andere is het exacte beeld van mezelf van de MRI', legt ze uit vlak voordat ze wordt gescand. Ze verduidelijkt: 'MRI en de datawolk uit internet geven geen duidelijkheid over fundamentele vragen over mij zoals: Ben ik gelukkig? Het project is een speurtocht naar wat een mens eigenlijk is.'
Biokunst
Matthias Cabri en Onno Baur, promovendi bij hoogleraar Radiologie Mario Maas van Amsterdam UMC, doen mee aan wat een biokunst-project heet. 'Het is eens iets heel anders. Voor mijn promotie onderzoek ik wat specialisten moeten weten om een MRI-beeld te kunnen begrijpen. Exact allemaal. Toen dit kunstproject voorbij kwam, vond ik het boeiend om erin te stappen’, vertelt Cabri.
Het kunstproject heeft een prijs gekregen van ZonMw en NWO, twee grote subsidiegevers voor wetenschappelijk onderzoek in Nederland. Die organisaties kennen jaarlijks een paar Bio Art & Desing Awards toe, in een poging kunst en wetenschap nader tot elkaar te brengen. Liu wist met steun van de afdeling Radiologie van Amsterdam UMC 25 duizend euro in de wacht te slepen.
Vanochtend is het zover. Een team radiologen verzamelt zich voor de scan met het opmerkelijke doel. ‘Dit is een wetenschappelijk onderzoek’, zeggen Bauer en Cabri. ‘We gebruiken deze MRI niet in de patiëntentijd, dat zou niet kunnen.’ Liu maakt zich klaar, kiest voor een mooie blauwe verlichting van de scanruimte en gaat liggen. Op het scherm ontvouwt zich langzaam het beeld van een mens.
‘Kijk’, zegt Baur die geboeid meekijkt. ‘Je ziet dat het een mens is. Liu vroeg ons van tevoren of je iemand kunt herkennen op zo’n beeld. Nee dus. Het is een vraag waarbij je als arts niet stilstaat. Daarom is het interessant om aan zo’n project mee te werken. Je kijkt op een heel andere manier naar beelden waar je dagelijks mee bezig bent.’
Expositie
Uiteindelijk moeten de MRI-beelden uit Amsterdam belanden op een expositie eind november in Eindhoven. Liu heeft een duidelijk idee van wat de bezoeker te zien krijgt. Ze noemt virtual reality. ‘Mijn beeld van de MRI wordt levensgroot getoond. Met een speciale app kun je dan door je telefoon naar dat lichaam kijken. Je ziet dan het MRI-beeld met daaroverheen de gegevens geprojecteerd die ik heb verzameld over mezelf op internet. Een speurtocht naar wie de mens echt is.’
Het is hetzelfde wat ze als architect doet bij het inrichten van een lege ruimte. ‘Ik ontwerp iets en zet mijn idee als het ware in de telefoon. Dan kijk je met die app door het beeldscherm van je smartphone naar de lege ruimte en je krijgt een driedimensionale beeld van hoe die eruit gaat zien.’
Dit is maar een van de projecten die Liu wil doen met Amsterdam UMC. In een ander project onderzoekt ze hoe ver we al robots zijn, want we hebben stents, een pacemaker, een apparaat om de hersenen te stimuleren en een kustknie. Ze laat van harten uit een slachthuis röntgenopnames maken. Ze stopt steeds meer machines in dat hart en presenteert die foto’s naast elkaar. Liu: ‘Dit roept de vraag op: wanneer houd ik op te bestaan en kijk ik naar een machine?’
Emoties
Ook wil ze in de MRI taakjes uitvoeren of emoties ondergaan. Op een speciale manier kan de MRI kijken welke hersengebieden daarbij betrokken zijn. Die beelden van de hersenen gaat ze 3D-printen op zoek naar de emoties in haar brein.
Liu is deze week in Amsterdam voor de opnames daarna gaat ze aan de slag om haar kunstwerken vorm te geven, die ze op 30 november in Eindhoven presenteert. Dat doet ze samen met de andere winnaars van de Bio Art & Desing, Awards.
Tekst en foto: Marc van den Broek