Jan Hoek heeft in 2018 de opdracht van de AMC Kunststichting en de VUmc Kunstcommissie gekregen om een werk te maken voor de grafiekserie `De menselijke gedaante’. De presentatie van deze opdracht is onderdeel van het programma De Anatomische Les, de jaarlijkse publiekslezing van Amsterdam UMC.
Dit werk is te koop in onze winkel.
Bruin | 2018 | Inkjetprint | 67,5 x 45 cm | Collectie AMC, Amsterdam UMC
Van alle hedendaagse kunstenaars met een niet te stoppen werkdrift spant Jan Hoek wel de kroon. Hij is sinds onheuglijke tijden in de ban van mensen die een zekere magie uitstralen. Een geheime kracht, een vermogen om te excelleren in iets waar moeilijk de hand op is te leggen. Niet iedereen kan hem volgen omdat hij doorgaans focust op mensen met een probleem. Op mensen die in een doos wonen, mensen wier geest niet spoort, van wie, zoals hij zegt, de "bedrading" in het brein een gebrek vertoont. "Al sinds ik heel jong was voel ik me aangetrokken tot de 'outcasts', de mensen die ‘gek’ gevonden worden." schrijft Jan Hoek in het stripboek dat hij recent publiceerde. Er staat een foto bij van hemzelf als kind, verkleed als dakloze: dikke kleren met daarbovenop plastic tegen de regen. Hij legt uit waarom hij gelooft dat degenen met een andere geest de werkelijke superhelden zijn van deze planeet. Niet dat hij die magie wil ontrafelen, snappen of analyseren. Laat staan verhelpen. Wat hij doet is die onpeilbare kracht van de geest omkransen. Hij duwt zijn modellen in een glansrijke positie door ze mooi te ensceneren en daarvan foto's te maken die zo nodig met tekeningen worden aangevuld. Hij spreekt van "Mental Super-Powers". Dat is ook de titel van zijn stripboek en de titel van zijn recente solotentoonstelling bij Beautiful Distress in Amsterdam-Noord. Daar liet hij megaprints zien, van een zo enorme omvang dat ze deels op de vloer lagen terwijl de ruimte toch echt heel hoog is. Zijn werk is in alle opzichten extreem, vooral in deze recente serie. Extreem, avontuurlijk en bijzonder liefdevol. Hij maakte de serie tijdens een kunstenaarsverblijf in het psychiatrisch ziekenhuis Kings County in New York. Het Nederlandse initiatief Het Vijfde Seizoen (verbonden aan Den Dolder) kiest de kunstenaars en als die uitnodiging íemand op het lijf is geschreven, is het Jan Hoek wel. Dit jaar verzorgt Jan Hoek de prent voor De Anatomische Les. Daarbij gaat het over de menselijke gedaante. Overbodig natuurlijk om te vragen waarom hij de opdracht graag aanvaardt. "Al mijn werk gaat over menselijke gedaantes en over hoe ongelofelijk uiteenlopend de menselijke gedaante kan zijn." Ditmaal koos hij Bruin Parry als model. Gezien Hoeks krappe agenda vroeg ik me af of dat in één sessie zou lukken en of er een plan b of c was. "Ik heb ook werk gemaakt met mensen in een psychiatrisch centrum in Amsterdam, maar ik vond het beeld van Bruin het krachtigst voor deze opdracht", antwoordt Jan Hoek. "Ook omdat ik al zolang een persoonlijke band met Bruin heb. Bruin is trouwens mijn oppaskind en hij is ook kunstenaar. Bruin is nu negentien jaar oud en ik pas al op Bruin sinds hij een baby'tje is." Welk aandeel heeft Bruin in de totstandkoming gehad? "Heel veel! Aangezien ook het werk met Bruin in de context is gemaakt van Mental Superpowers en het idee dat een andere geestelijke gesteldheid ook een superkracht kan zijn, heb ik Bruin gevraagd hoe hij zichzelf als superheld zou willen zien. Daar had hij specifieke ideeën over. Vervolgens hebben we gebrainstormd, samen met modeontwerpster Jessica van Halteren: hoe moet hij er als superheld uit zien. We kwamen op het idee om de tekeningen die Bruin maakt als startpunt te gebruiken voor zijn superhero-outfit en ook voor de achtergrond. Het interessante vind ik dat werk gemaakt door mensen met downsyndroom vaak automatisch als outsider art wordt gezien. Maar nu het een samenwerking is met mij, ik heb Kunstacademie gedaan, is het in één keer niet meer duidelijk of het outsider art zou zijn of niet." Jan Hoek draagt tattoos tot op zijn handen. Stel dat Bruin niet beschikbaar was geweest, had hij dan ook zijn eigen gestalte voor de opdracht kunnen gebruiken? "Ik gebruik mezelf eigenlijk nooit in mijn werk, tenzij één van de modellen met wie ik samenwerk daarom vraagt." Daar raakt Jan Hoek misschien wel aan de kern van zijn foto's. Hij mag dan degene zijn die de knop van de camera bedient, er is geen foto die niet het resultaat is van nauwe samenwerking. Soms ligt er een heel team, inclusief setdressers, tekenaars, schrijvers, stagiaires ten grondslag aan een foto. Voor De Anatomische Les speelt een intiemere samenwerking. Jan Hoek trekt Bruin zijn wereld van succesvol kunstenaar binnen en Bruin op zijn beurt opent zijn artistiek universum voor Jan.
Tekst: Tineke Reijnders Foto: Jan Hoek
Onder de kop 'De wondere wereld van kunstenaar Bruin Parry' publiceerde Het Parool op 24-11-2019 een interview met Bruin Parry. Dit interview is hier te lezen.