Informatie voor patiënten - ARREST

In Nederland krijgen er per jaar ruim 30.000 mensen een plotselinge hartstilstand en vinden er zo’n 8.000 reanimaties buiten het ziekenhuis plaats. Per dag overlijden er zo’n 15 mensen aan de gevolgen van een hartstilstand. Onderzoek naar factoren die mensen kwetsbaar maken voor het krijgen van een hartstilstand, hoe hulpverlening tijdens een reanimatie verloopt, en naar de kwaliteit van de hulpverlening, is dan ook erg belangrijk.

In het ARREST-onderzoek wordt sinds medio 2005 zonder onderbreking alle reanimaties die buiten het ziekenhuis plaatsvinden in de provincie Noord-Holland (een gebied met 2,9 miljoen inwoners) geregistreerd en geanalyseerd. Het betreffen reanimaties waarvoor de hulpverlening vanuit drie meldkamers wordt aangestuurd. De hulpverlening omvat ten eerste de inzet van ambulances, en daarnaast de first responders (politie en brandweer) met AED, en in toenemende mate ook AED’s die door eigen initiatief door bedrijven, sport- en ontspanningsgelegenheden of in het openbaar geplaatst zijn (de zogenaamde lokale AED’s). ARREST registreert de reanimatiekarakteristieken van reanimaties buiten het ziekenhuis en brengt risicofactoren voor het optreden van een plotselinge hartstilstand in kaart. Het doel van de registratie is om vast te stellen welke factoren het meest van belang zijn voor de overleving van de patiënt, en te bezien waar in de zorgketen mogelijke verbeterpunten zijn aan te wijzen.

Huidig onderzoek: risicofactoren

Waarom krijgt de ene persoon wel een hartstilstand en de andere niet? ARREST doet onderzoek naar de combinatie van factoren die uiteindelijk tot een plotselinge hartstilstand kunnen leiden. Er wordt gekeken naar de rol van ziekten en erfelijke aanleg, maar ook naar het gebruik van medicijnen en omgevingsfactoren.

Inkomensverschillen in het voorkomen en overleven van plotselinge hartstilstand

Het krijgen van hart- en vaatziekten hangt samen met inkomen, opleiding en beroepsniveau: hoe hoger je zogenaamde sociaal economische status, hoe minder kans op hart- en vaatziekten. Het is mogelijk dat dit ook geldt voor plotselinge hartstilstand. Eerder onderzoek in andere landen heeft al laten zien dat groepen met een laag inkomen of onderwijsniveau een grotere kans hebben op het krijgen van een plotselinge hartstilstand en een lagere kans op het overleven daarvan. Of deze verschillen ook in Nederland bestaan en hoe deze verschillen tot stand komen is echter onduidelijk. Het ARREST onderzoek gaat verschillen van inkomen, vermogen en inkomensbronnen en de mogelijke invloed daarvan op plotselinge hartstilstand verkennen door een koppeling te maken tussen het ARREST register en het centraal bureau voor de statistiek (CBS).

Genetische factoren en het risico op een hartstilstand

Hartstilstanden komen het meest voor op latere leeftijd, en dan vooral bij mensen met hart- en vaatziekten. Echter, hartstilstanden komen ook voor op jongere leeftijd. Voor het beter begrijpen en kunnen voorkomen van een hartstilstand op zowel vroege als latere leeftijd is het belangrijk om te weten welke genetische factoren invloed kunnen hebben op het ontstaan van een hartstilstand. Als die genetische factoren namelijk bekend zijn, kunnen er testen worden ontworpen die het risico op een hartstilstand sneller en efficiënter kunnen bepalen.

Binnen het ARREST-project streven we ernaar om deze genetische factoren te ontdekken. Dit doen we door middel van een genoombrede associatiesstudie (genome wide association studie, GWAS) waarbij de rol van veelvoorkomende genetische variaties wordt onderzocht. In de toekomst zullen er ook andere genetische analyses zoals WGS en WES (Whole Genome/Exome Sequencing) uitgevoerd worden om de rol van zeldzame genetische variaties te onderzoeken. We hopen hiermee meer te leren over hartstilstanden die zich voordoen op jongere leeftijd.

Medicatiegebruik
Medicatie die voor andere ziekten dan hart- en vaatziekten gebruikt wordt, kan op cellulaire basis voor sommige mensen zorgen voor een groter risico op een hartstilstand. Op de website www.brugadadrugs.org is een lijst terug te vinden van dit soort medicatie. Vanuit de samenwerking tussen het ESCAPE-NET project en ARREST wordt er op dit moment onderzoek gedaan naar het risico van verschillende typen medicatie op het ontstaan van een hartstilstand. Met de resultaten van dit onderzoek kunnen er strategieën voor veilig gebruik van deze medicijnen ontwikkeld worden, met als doel dat het risico op een hartstilstand verminderd wordt.

Huidig onderzoek: reanimatiekenmerken

Beste plek voor een AED

ARREST werkt samen met de Universiteit Twente om met behulp van gegevens over de plek van reanimaties een schatting te maken waar het beste nieuwe AEDs geplaatst kunnen worden. De Twentse onderzoekers gebruiken hiervoor wiskundige modelleertechnieken. Met dit onderzoek hopen wij de responstijd en daarmee de overlevingskans bij een hartstilstand te verbeteren.

De rol van burgerhulpverlening

Om zo snel mogelijk een AED bij het slachtoffer van een hartstilstand te krijgen, wordt niet alleen de ambulancedienst, maar ook politie, brandweer en vrijwilligers gealarmeerd bij een reanimatie. ARREST onderzoekt sinds 2009 het effect van het oproepen van deze vrijwilligers (burgerhulpverleners) in Noord-Holland en Twente. Hieruit blijkt dat het oproepen van burgerhulpverleners de kans op overleving met ongeveer 50% verhoogt! Tegenwoordig kunnen burgerhulpverleners in het hele land worden opgeroepen via het systeem van HartslagNu (https://hartslagnu.nl). Samen met HartslagNu onderzoek ARREST hoe dit systeem nog effectiever kan worden ingericht, om de kans op overleving nog verder te verhogen.

Overige onderzoeken

Man-vrouw verschillen bij reanimaties buiten het ziekenhuis

Binnen de cardiovasculaire ziekten wordt steeds meer onderzoek gedaan naar man-vrouw verschillen. Onderzoek naar deze verschillen bij reanimaties buiten het ziekenhuis (ook wel OHCA: out-ofhospital cardiac arrest) is echter nog heel beperkt. Het lijkt erop dat een OHCA vaker voorkomt bij mannen, maar dat vrouwen bij een OHCA een lagere overlevingskans hebben. Een project binnen het ARREST-onderzoek focust zich op man-vrouw verschillen in de verschillende fases van een OHCA. Er wordt hierbij zowel gekeken naar de biologische verschillen tussen mannen en vrouwen als naar de sociale en culturele aspecten van het man- of vrouw zijn. Er wordt voor deze groepen onder andere gekeken naar de overleving, op zowel korte als langere termijn. Er wordt ook gefocust op de overlevers: wat gebeurt er met hen? Kunnen zij bijvoorbeeld weer aan het werk, en wat is hun kwaliteit van leven? Uiteindelijk is het doel van dit project om de gezondheidsverschillen tussen mannen en vrouwen te verkleinen.

Alarmering bij een hartstilstand zonder getuige

Bij een hartstilstand is het slachtoffer afhankelijk van de hulp van anderen. Iemand moet de hartstilstand zien gebeuren en 112 bellen om hulp in te schakelen. In 40% van de gevallen is er echter niemand in de buurt om dit te doen. Hulp komt voor deze slachtoffers dus vrijwel altijd te laat. In het BECA-project (BEating Cardiac Arrest) werkt ARREST samen met de Technische Universiteit Eindhoven, Philips, de Universiteit Tilburg en het bedrijf Stan aan een oplossing voor dit probleem: we ontwikkelen een techniek waarbij een smartwatch de hartstilstand kan detecteren en de hulpdiensten kan alarmeren. Er komt veel kijken bij zo'n nieuwe techniek, dus we proberen in het project veel kanten te belichten; van technisch en klinisch tot ethisch en psychologisch.

Samenwerkingen

ESCAPE-NET

Van januari 2017 tot januari 2023 werken wij gesteund door de EU officieel samen met andere onderzoeksgroepen uit Europa in het ESCAPE-NET project: European Sudden Cardiac Arrest network – towards Prevention, Education and New Effective Treatment. In het project werken internationale experts met verschillende achtergronden samen om sneller tot betere resultaten te komen. Kijk voor meer informatie op deze website.

PARQ COST Action

Het PARQ project is een ander internationaal project waar wij van oktober 2020 tot oktober 2024 ook gesteund door de EU officieel samenwerken met andere Europese onderzoeksgroepen. Het project staat voor: 'Sudden cardiac arrest prediction and resuscitation network: Improving the quality of care". Middels PARQ beogen wij om het netwerk van internationale experts die plotse hartstilstanden onderzoeken nog verder te vergroten. Deze samenwerking is van belang zodat het onderzoek naar de oorzaken van plotse hartstilstanden en de beste behandeling ervoor verbeterd kan worden.

Kijk voor meer informatie op deze website.

Recognizing Sudden Cardiac Arrest Vulnerability in Diabetes (RESCUED)
RESCUED doet onderzoek naar de combinatie van factoren die uiteindelijk tot een plotselinge hartstilstand (buiten het ziekenhuis) kunnen leiden in diabetespatiënten. Er wordt gekeken naar de rol van ziekten, metabolieten en erfelijke aanleg. Er is gekozen om te focussen op mensen met diabetes, omdat deze personen een 2-3 maal hoger risico op het krijgen van een hartstilstand hebben. Daarnaast worden deze patiënten regelmatig gezien door hun huisarts of de praktijkondersteuner, waardoor ze uitgebreide huisartsendossiers hebben. Om dit te onderzoeken wordt data van Arrest gecombineerd met data van het Diabetes Zorgsysteem (DZS). Het Diabetes Zorgsysteem is onderdeel van de Hoorn-studies, een studie die is opgezet om diabetes beter te gaan begrijpen.

Algemene resultaten

Rapport Hartstichting

In 2015 heeft ARREST samengewerkt met de Hartstichting met als resultaat het rapport: 'Reanimatie in Nederland, 2016: cijfers over overleving na hartsilstand buiten het ziekenhuis'. Onderzoekers van ARREST schreven een aantal hoofdstukken voor dit rapport. In verschillende hoofdstukken worden voorlopige resultaten beschreven. Er worden verschillende thema's behandeld zoals bijvoorbeeld: het gebruik van de AED en de inzet van burgerhulpverleners, overlevingscijfers van verschillende regio's maar ook bijvoorbeeld afname van schokbare ritmes bij reanimaties buiten het ziekenhuis.

Via deze link kunt u de PDF downloaden.

Resultaten van het ARREST onderzoek

Via deze link kunt u naar de folder met belangrijke onderzoeksresultaten van de ARREST-studie.

Team

Informatie over de ARREST studie

ARREST Studie

Informatie voor zorgprofessionals - ARREST